Mātaiao

Whaia te pae tawhiti kia tata, hikina kia eke!

Author:
Taylah-Jade McIntyre
Date:
May 13, 2025

I whai wāhi mātou te noho i te Marae o Whareroa, i raro i te maru o Rauru Kitahi, te wharenui i manaaaki ai, i ora ai i ngā kōrero tuku iho o te wāhi rā. I kōnei whakakao ai te wānanga Mātaiao kia puta ki tua o taumata noho, kia whāngai ki ngā puna kōrero, ki ngā puna ako ano hoki.

I te ata tuatahi, ka patu rori ki Ōmanawa, ki te ngahere i reira i tū ai tētahi wānanga e pā ana ki ngā momo rākau me ngā momo taiao: pūriri, kawakawa, rātā, māhoe, me te piritaākaka, koinei ngā uri nō te wao nui a Tāne. I kake mātou ki te tihi o te wairere o Ōmanawa, ā, i reira ka whakaū te māramatanga o te tātaiaro mātaiao anō hoki.

I muri mai, ka eke mātou ki runga i a Ngahiraka mai Tawhiti, tētahi waka hourua nō ngā moana o nehe. I ako mātou i ngā wāhanga matua o te waka: ngā tāhuhu, ngā rā, me ngā tauihu ko ngā wheua o te waka e kōrero ana mō te hītori me te hanganga. Nā te rākau Kauri te waka i whao ai, ā, nā te taura me te haumi ngā wāhanga i here, e mau tonu ai te manawa o te waka. I whakarongo rua o mātou taringa ki ngā pūrākau e pupū ake ana i te whenua, ā, i huri haere mātou i a Mauao, i reira ka tuku mihi ki ngā pae whenua o Tauranga Moana. Me mihi ka tika ki a koutou Tamahau Tangitu me tana tima nā rātou i pōhiritia mai i a mātou.

I te rā tuarua, ka hoki anō mātou ki te maunga o Te Ara Mahitihiti o runga mai o Mauao/Maunganui. I reira mātou i tutaki ki a Jack Thatcher, he tohunga whakatere waka, nāna mātou i ārahi i te ao mātai whetū. I whakarongo mātou ki āna kōrero i raro i te korowai o te pō, i raro hoki i ngā whetū o Matariki, ngā whatu kōrero o te rangi, ngā kaiarataki o ngā rā kei te heke mai.

I tae hoki mātou ki ngā rekereke o Pāpāmoa, ki reira i āta ārohi mātou i ngā puke, me te whakaaro nui ki te whakarite i tā mātou ake wānanga Mātaiao. "Whāia te pae tawhiti kia tata – hikina, kia eke!"  koinei te karanga o te haerenga mātauranga.